TÜRK ARŞİVLERİNDE UKRAYNA TARİHÇİLERİ İÇİN ÖNEMLİ BELGELER BULUNUYOR

TÜRK ARŞİVLERİNDE UKRAYNA TARİHÇİLERİ İÇİN ÖNEMLİ BELGELER BULUNUYOR
TÜRK ARŞİVLERİNDE UKRAYNA TARİHÇİLERİ İÇİN ÖNEMLİ BELGELER BULUNUYOR
06.01.2021
Makaleyi değerlendir: 
(91 votes)
editor
editor's picture

2020 yılı tarihsel bulgular açısından çok başarılı geçti. Kasım ayında Türk arşivlerinde Ukrayna'nın 1918'in başında Osmanlı İmparatorluğunun da içinde bulunduğu birkaç devletle imzaladığı Brest Barış Antlaşması'nın bir kopyası bulundu.

Sultan ile Hetman Doroşenko arasındaki anlaşmanın da aralarında olduğu birkaç önemli belge de bulundu. Padişahın Ukrayna asıllı eşi Roksolana'nın (Hürrem Sultan) mektuplarının kopyaları da Türk arşiv müdürü tarafından bizzat Ukrayna Büyükelçisi Andriy Sibiga için yaptırılmıştır.

“Radyo Svoboda” haberine göre, “İstoriçna Svoboda” proğramının konuğu Ukrayna'nın Türkiye'deki Olağanüstü ve Tam Yetkili Büyükelçisi Andriy Sibiga, Türk arşivleri Ukraynalı araştırmacıları ne kadar heyecanlandırdığını anlattı.

Brest Barış Antlaşması'nın Türk arşivlerinde bulunmuş bir kopyasından bahseden Ukraynalı diplomat, bunun "tarihi bir sansasyon" olduğunu kaydetti.

Sibiga Beyin belirttiği gibi, bu bulgu tarihsel bir sansasyon olarak kabul edilebilir, çünkü belirli koşullar nedeniyle Brest Barış Antlaşması'nın Ukrayna dilindeki aslı ve onay belgesi Ukrayna arşivlerinde korunamamış. 

Büyükelçiye göre, herhangi bir belgenin ortaya çıkması, Ukraynalıların tarihi hafızasının canlanması ve halkımızın devlet yapısının geleneklerinin doğrulanmasıdır.

Sibiga Bey, buna tanıklık eden herhangi bir tarihi belgenin, özellikle Brest Barış Antlaşması kadar büyük bir belgenin son derece önemli ve sembolik olduğuna inanmaktadır.

Büyükelçi, "Osmanlı arşivinde 90 milyondan fazla belge vardır. Bugüne kadar arşivdeki belgelerin sadece %5'i dijitale dönüştürüldü. Bu nedenle, şüphesiz, bunlar daha çok ses getirecek. Osmanlı arşivi, Ukrayna tarihine farklı, daha objektif bir şekilde bakmamızı sağlayacak çok büyük bir tarihsel belge katmanı içerdiğinden eminim", dedi.

Türk arşivlerinde bulunan ve Kazak araştırmacıları için büyük önem taşıyan belgelerden bahseden Andriy Sibiga, Kazak dönemi Osmanlı İmparatorluğu ile bir arada yaşama dönemi olduğunu ifade etti.

Sibiga Bey, “Her şeyden önce bu bir arada yaşamayı dillerimiz, kültürlerimiz ve mutfağımız kanıtlıyor. Ukrayna dilinde Türkçe kökenli en az bin kelime var ki bunlar hakkında bizim bile haberimiz yok. Şimdi Kazaklar dönemi hakkında konuşalım. Türk arşivlerinde bu dönemi aydınlatan belgeler çokça bulunuyor. Örneğin, bir aramada "Kazak" kelimesini yazdım vebu kelimenin geçtiği birkaç bin belge çıktı. Hepsinin araştırılması gerekiyor. Ünlü araştırmacımız Oleksandr Sereda Osmanlı Padişahı ile Hetman Doroşenko arasındaki anlaşma başta olmak üzere birçok önemli belge bulmuştu. Ve bu anlaşma, aslında Kazak devletinin uluslararası öznelliği ile ilgili ilk belgelerden biridir. Yani bu belgeler, hafızamızın ve devlet geleneğimizin devasa bir katmanıdır. Genellikle bunlar, bugünkü Ukrayna topraklarında vergi toplayanların veya gezginlerin, yerel nüfusun hayatı, etnik ve dini bileşimi hakkında yazıldıkları kroniklerdir. Özellikle güney Ukrayna topraklarıyla ilgili bir çol malumat vardır”, diye anlatıyor.

Ukrayna büyükelçisinin Türk arşivlerinde gördüğü Roksolana'nın mektuplarından bahsederken, sadece eşi ve aynı zamanda en başarılı padişahlardan biri olarak kabul edilen Sultan Süleyman'a mektup yazabildiğini kaydetti.

Diplomat, “İnsani projeleri bağlamında yazışmaları da vardır. Çünkü Osmanlı İmparatorluğu'nda o dönemin şiir sanatının mükemmel bir örneği olan birçok ibadethane inşa etmişti", diye paylaştı. 

Sibiga Beyin dediği gibi Hürrem Sultan'ın yanı sıra Ukrayna kökenli en az dört kadın sultan daha vardı.

Mesela arasında Vinnytsia bölgesinde bulunan Trostyanets'in son derece etkili bir yerlisi olan Nadejda Türhan yer alıyor. Tarihçiler, anavatanı için çok şey yaptığına inanıyorlar.

Aslında sultanlığı Bohdan Hmelnitski ve ardından Yuri Hmelnitski dönemlerine denk geldi.

Büyükelçiye göre bu anılar araştırmacılar için son derece ilginçtir.

Andriy Sibiga, Ukraynalı bilim adamlarının yakın gelecekte Türk arşivinde bilimsel araştırmalarını yürütebileceklerini umduğunu dile getirdi.

Daha önce Brest Barış Antlaşması'nın (1918) orijinal metinlerinin ve Hetman Pavlo Skoropadski’nin onay belgesinin keşfini bildirmiştik.

Etiketler: tarihi belgeler, arşivler, tarihi eser

 

Log in or register to post comments
If you find an error, select the desired text and press Ctrl + Enter, to notify the publisher.