Helal endüstrisi, sadece İslam dünyası ülkelerinde değil, aynı zamanda Ukrayna başta olmak üzere eski Sovyet ülkelerinde hızlı gelişmektedir. Sadece müslümanlar değil, giderek daha fazla insan helal etiketli ürünleri tercih ediyor. Fakat her şey nasıl başladı? Ukrayna gıda üreticileri, Şeriatın katı taleplerine uymak gerektiğini nasıl anladılar?
Bu yazıda Ukrayna'da, yetkisinin yerli fabrikaların üretim koşulları şeriatın katı gerekliliklerine uygunluğunu kontrol ettiği uzman bir organizasyon oluşturma fikrinin nasıl ortaya çıktığınından bahsedeceğiz. Ukrayna ürünlerinin helal sertifikasyonunda öncüyü, bunun Ukrayna’nın İslam dünyası ülkeleri pazarlarında kendini duyurmasına, ekonomik bağların alanını genişletmesine ve Ukraynalı üreticilere Rus pazarına alternatif sunmasına nasıl yardımcı olduğunu anlatacağız.
Yerli tüketicinin ihtiyaçlarını karşılamak ve Arap-Müslüman ülkeleri pazarına girmek isteyen Gıda üreticileri başta olmak üzere Ukrayna şirketleri, ihraç edilen ürünler için katı gereklilikleri dikkate almalıdır.
Böylece Avrupa'nın en büyük yerli kümes hayvanları ve et ürünleri üreticilerinden biri olan, Ukraynalıların Nasha Ryaba, Qualiko, Ukrainian Chiken, Sultanah, Assilah, Sekretı Şefa, Kurator, Legko, Baschinsky gibi markalarını iyi bildiği tarım endüstrisi şirketi Mironivsky Hliboproduct (MHP), 2008'de Müslüman ülkelere ürünleri ihracat etmek için helal şartlarına uygunluğunu tespit eden sertifikanın gerekli olmasıyla karşı karşıya kaldı. Alraid Ukrayna Derneğinin Ukrayna'da o sırada sadece ilk değil, aynı zamanda "Umma" (Ümmet) Ukrayna Müslümanları Dini İdaresi Müftüsü ile işbirliği içinde gıda ürünlerinin helal standartlarına uygunluğunu resmi olarak belgeleyen tek organizasyon olduğu için MHP ona başvurdu.
Alraid Ukrayna Derneğinin, yaklaşık 25 yıl çalışıp gıda ürünleri helal standartlarına uygun olup olmadığını onaylamaya başlayan ilk organizasyon olduğunu vurgulamak istiyoruz. Ardından 12 Temmuz 2010 yılında Alraid analitik merkezi kuruldu. 11 Aralık 2012’de Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezi, Alraid Ukrayna Derneği yetkilileri tarafından açıldı.
Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezi ile 10 yıldan daha çok süren işbirliği içinde ürün ihracatının alanını genişledi. Günlerimizde MHP, ürünlerini Asya, Afrika, Orta Doğu ve Eski Sovyet ülkeleri olmak üzere 50'den fazla ülkeye ihraç ediyor. Ayrıca Mironivsky Hliboproduct, Dubai'de düzenlenen dünyanın en büyük Helal gıda fuarı olan "GulFood" fuarının sponsorlarından biridir.
Böylece Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezini bu alanın Ukrayna üreticilerini İslam dünyası için açan öncüsü olarak değerlendirebiliriz.
Zamanla daha çok Ukrayna üreticisi, Helal standardını karşılayıp karşılamadığını öğrenmeye ilgi göstermeye başladı. Başka Müslüman kuruluşlar, Alraid'in örneğini izledi. Böylece 23 Kasım 2011'de Helal adlı Sertifikasyon Merkezi ve 17 Ocak 2016'da Helal Global Ukrayna denen Sertifikasyon Merkezi açıldı. Ülkenin ekonomisine büyük bir katkıda bulunup birbiriyle aktif olarak rekabet ettikleri, Ukrayna fabrikalarına Ortadoğu ve İslam dünyasının diğer ülkelerine her yıl geçtikçe daha çok ürün ihraç etme fırsatı veriyor.
2017 yılında Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezi, Roshen şekerleme şirketi olan büyük bir müşteri alıp Ukrayna helal sertifikasyonu alanında kusursuz itibarını ve yüksek statüsünü bir defa daha doğruladı.
Ukrayna şirketlerinin İslam dünyası pazarlarına girmesinin önemi, dış ekonomik faaliyeti etkilemiş jeopolitik süreçlerine göre çok büyüktür. 2014 yılından beri Rusya, Ukrayna topraklarının bir kısmını işgal edince yıldan yıla Ukrayna ile Rusya Federasyonu arasındaki sevkiyat oranı azalması gözlenmektedir. Dolayısıyla, sadece 2020'nin ilk üç ayında Ukrayna'nın Rusya'ya ihracatı %15 azalmıştır vee Nisan 2020 yılı itibarıyla Ukrayna, Rusya ile ticarette 569,42 milyon dolar kaybetmiştir. 2019'da eksi bakiye 1 milyar doların üzerindeydi. Günlerimizde Ukrayna, Rusya’ya gıda ürünlerini neredeyse teslim etmiyor. Oraya en çok inorganik kimya, metal, kazan ve tren yolu malzemesi gibi ürünler ihraç ediliyor. Üreticilerin yeni satış pazarları aramaya başlaması şaşırtıcı değildir.
Orta Doğu ve diğer bölgelerden ülkeleri ile temas kuran sertifikasyon merkezleri, 2014–2015 yıllarında uygun akreditasyonları alıp Ukrayna gıda ürünlerini potansiyel müşterilere sunmuştur.
2015 yılında Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezi, Malezya'da düzenlenen Uluslararası Helal Ürünleri Fuarı'na (MIHAS’a) katılarak Ukrayna ve bir dizi sertifikalı yerli üreticiyi temsil etmiştir.
Aynı yıl merkez yetkilileri, Dubai'de düzenlenen dünya helal gıda fuarı olan GulFood’a katıldı. Fuarda 28 ülkeden gelen 3 binden fazla katılımcı vardı.
2016’da Alraid Helal Araştırma ve Sertifikasyon Merkezi, İstanbul'da düzenlenen, yetkililerinin bu sektörün son trendleri öğrendiği, Helal sektöründe Ukrayna ile Türkiye arasındaki iş birliğini kurmak için yeni iş ortaklarıyla tanıştığı beşinci «World Halal Summit» fuarına katılarak Ukrayna üreticilerini bir kez daha sundu.
Bir sene sonra, 2017 yılında Helal Global Ukrayna Sertifikasyon Merkezi, gıda ürünlerini BAE, Suudi Arabistan, Katar, Bahreyn, Umman, Kuveyt ve Yemen gibi Körfez ülkelerinin helal standartlarına göre belgelemesini sağlayan GSO akreditasyonunu aldı. O andan itibaren giderek daha fazla Ukrayna üreticisi Helal Global Ukrayna Sertifikasyon Merkezi ile işbirliğine başlıyor. Helal endüstrisinde sadece Ukrayna üreticilerinden değil, diğer ülkeler ortaklarından da saygınlık kazanıyor.
Helal Sertifikasyon Merkezine gelince 2019 yılında Malezya'da saygınlığı, JAKIM akreditasyonunu ve kısa bir zamanda ürünlerini BAE taleplerine göre helal standardını karşılayıp karşılamadığını öğrenme fırsatı veren EIAC akreditasyonunu da almıştır.
Bu sertifikasyon merkezleri, 2008 yılından bu yana Ukrayna'da helal sektörünün gelişmesine önemli bir katkı sağlamıştır ki dış ekonomik ilişkilerden başka yerli ekonomi için de önemlidir, çünkü helal ürün tüketicileri sadece Müslümanlar değil, aynı zamanda sağlıklı beslenmeyi tercih eden her kimse. Seneler geçtikçe daha çok bu tür ürünler Ukrayna marketlerinin raflarında, pazarlarda görünüyor. Birçok yemek şirketi de bir malzeme seçerken helal sertifikalı ürünleri tercih etmektedir.
Bugün Ukrayna'da 20'den fazla helal sertifikasyon merkezi var. Ancak bütün bunlar Şeriatın yüksek taleplerini karşılamıyor. Analiz yaparken bu gibi merkezlerden Helal, Alraid ve Helal Global Ukrayna Sertifikasyon Merkezlerinin hala güvenilir olduğundan emin olduk.
