Geçici olarak işgal edilmiş topraklardaki müslümanların durumu hakkında konuşan "Umma" (Ümmet) Ukrayna Müslümanları Dini İdaresi Müftüsü Said İsmagilov, «Black Sea TV» kanalına verdiği röportajda: “Ukrayna fenomeni, Ukrayna Müslümanlarının üçte ikisinin şimdi işgal altındaki topraklarda bulunmasıdır" dedi.
İsmagilov Bey “Ukrayna’da İslamın ve Ukrayna Müslümanlarının tarihi Kırım'dan başlıyor. Sadece Kırım, Azak ve Karadeniz bozkırlardan bahsetmiyorum. Aynı zamanda Polonya, Litvanya, Beyaz Rusya ve Ukrayna’nın batısındaki Müslümanların tarihi de Kırıma bağlı. Avrupa'nın bu bölümünde İslam dininin güçlü bir kaynağı Kırım'dı. Bu nedenle, dini durumdan bahsetmeden Kırım hakkında gerçekten konuşulamaz. Onu Ukrayna'nın tüm bölgeleri ile karşılaştırırsak, Müslümanların çoğu işgal altındaki yarımadada yaşıyor. İletişimi sürdürmek çok zor ve hatta tehlikelidir. İşgalcilerin Kırım Müslümanlarının dini idarenin temsilcileriyle, imamlarla, şahsen benimle, topluluklarla temaslarını takip etmeye çalıştıkları için herhangi bir iletişim tehlikeli olabilir. Bu zamanda, modern elektronik iletişim araçlarının yardımıyla insanlar, orada neler olup bittiğini ve hangi özgürlük ve insan haklarının ihlal edildiğini anlatıyorlar. Bu yüzden çoğu zaman oradaki vakıalardan haberdar oluyoruz” dedi.
Müftü, işgalcilerin Kırım Müslümanlarına karşı baskıcı tedbirler almalarının tesadüf olmadığını söyledi.
Said İsmagilov, “Rusya'nın tüm bölgelerinde her zaman İslam'a ve Müslümanlara karşı sözde cezalandırıcı tedbirler uygulanıyordu. Kuzey Kafkasya'da, Tataristan'da ve Rusya Federasyonu'nun tüm bölgelerinde böyledir. Rusya, İslam'ı ve Müslümanları kendisi için bir tehlike olarak görüyor. Sebepsiz de değil: Müslüman bölgelerin çoğu savaş yoluyla zorla Rusya'ya ilhak edildi. Pek çok insan bundan memnun değil. Onlar tarihlerini hatırlıyorlar. İnsanlar, kültürlerinin, özgünlük ve dillerinin ulusal düzeyde yok edildiğini görüyorlar. Bu tür duygular Rusya Müslümanları arasında gerçekten çok yaygındır. Bu nedenle İslam, Rusya Federasyonu'nda hoşgörülmeyen bir dindir. Kırım Müslümanlarına karşı farklı bir politikanın olması beklenemez, çünkü işgalin daha başında ezici çoğunluklarıyla işgali kabul etmediler. İşgal altındaki yarımadadaki Müslümanların çoğu, işgalciye karşı sivil itaatsizlik pozisyonlarını hala gösteriyorlar. Seçimleri görmezden geliyorlar, oradaki yetkililerin yerel Müslüman nüfusu etkilemek için düzenledikleri büyük faaliyetleri yok sayıyorlar. Bunu Rusya ceza otoriteleri elbette göz ardı etmiyor. Ukrayna fenomeni, Ukrayna Müslümanlarının üçte ikisinin şimdi işgal altındaki topraklarda olmasıdır. Hesaplarıma göre, Ukrayna'da yaklaşık bir milyon Müslüman var, onlardan en az 700 bin kadar Müslüman işgal altındaki Kırım ve Donbass topraklarında kaldı. Eğitim kurumları, camiler, cemaatler olmak üzere enstitülerin çoğu ise Kırım ve Donbass'ta bulunuyor, çünkü bu bölgelerde daha fazla Müslüman var” diye açıkladı.
Müftünün belirttiği gibi, Kırımla Donbassın durumları oldukça farklıdır.
«Rusya, Kırım'ın sorumluluğunu üstlendi. Orada kendi yasaları, devlet organları ve mekanizmalarını uyguladı. Donbass'ı ise Rusya Federasyonu tanımıyor ve Rusya yasaları orada doğrudan uygulanmıyor. Bu nedenle, Kırım'da işgalci hükümetin uyguladığı şeylere en azından bir tür meşruluk süsü veriliyor. Fakat bunların hepsi, geniş anlamda – kanunsuzluktur. İnsanlar tutuklanıyor ve uydurulmuş davalar nedeniyle hapis cezası veriliyor. Ama en azından bir tür prosedür işliyor: tutuklama, yargılama, avukat tutma ve itirazda bulunma fırsatı... Donbass'ta rol yapmıyorlar bile. Hukuk yok, kanun yok, normal mahkeme yok, hiçbir şey yok. İşgal altındaki Donbass topraklarında bir kişi tutuklanırsa, yargılanmayabilir bile. Ortadan kaybolabilir. Bu yüzden Kırımla Donbassın durumunu karşılaştırırsak, Donbassın durumu kanunsuzluktan dolayı daha zordur. Ancak Donbass Müslümanlarına karşı baskıcı önlemler sürekli uygulanmıyor. Kırım'da ise sürekli aylık aramalar, tutuklamalar, yargılamalar ve yeni hapis cezaları oluyor. Yani bir yandan Donbass'ta kanun eksikliğinden dolayı zor, diğer yandan Kırım'da daha zor, çünkü Müslümanlara yönelik baskı mekanizması orada sürekli işliyor».
Programda başka konular da konuşuldu. Mesela, işgalcilerin Müslümanlara yönelik suçlamalarının temelinde yatan "aşırılık yanlısı literatür" listesinden söz ettiler.
Şeyh Said, bu listede yer alan bazı eserlerin şiddet, nefret ve benzeri çağrıda bulundukları için gerçekten yasaklanması gerektiğini söyledi. Ancak Rusya'da yasaklanan İslamî kitapların çoğu gerçekten şaşırtıyor.
Örneğin yasak listesine giren eserler: Kuliyev’in yaptığı Kuran-i Kerim’in Rusça Meali, "Hısn-ül müslim" dua kitabının Rusça tercümesi, "Riyaz-us Salihin" hadis kitabı.
Yasaklanan Yayınlar Federal Listesinden söz eden Şeyh Said, Rusya'nın aramalar sırasında defalarca yasak yayınları yerleştirilen Kırım Müslümanlarına baskıcı tedbirler uygulamak için onu kullandığını dile getirdi.
«Bazen bu tamamen anlamsız görünüyordu: tuvalete yakın yerlere yasak kitaplar yerleştiriliyordu. Müslümanlar, dini literatüre o kadar kayıtsız şartsız saygı duyuyorlar ki, camide bu tür kitaplar için ayrı raflar ayrılıyor. Bu eserler yere bile konulamıyor, çünkü bunlarda Allah'ın sözü geçiyor, Kuran'dan alıntı yapılıyor. Bir Müslümanın sokağa çıkıp bu kitabı tuvaletin yanında atması düşünülemez. Ancak arama sırasında mucizevi bir şekilde kitaplar böyle ya da şöyle bulunuyordu. Belli ki bunların hepsi, arama sırasında mesela belirli bir Müslüman topluluğu suçlamak için düzenleniyor».
"Umma" (Ümmet) Ukrayna Müslümanları Dini İdaresi Müftüsü Said İsmagilov ile yapılan röportajın tam videosu, bağlantıyı tıklayarak Karadeniz TV ve Radyo şirketinin YouTube kanalında izlenebilir.
